AYM kararına rağmen engellenen içeriklerin sayısı artıyor 04 08.2023

İnsan sağlığı ile ilişkisi olan ilaç, aynı zamanda patent, biyoteknolojik buluşlar, marka, tasarım, yeni bitki çeşitlerinde ıslahçı haklarına da konu olmaktadır. Son zamanlarda uluslararası suç örgütlerinin Türkiye’yi merkez olarak seçtiği iddiası sık sık gündeme geliyor. İçişleri Bakanlığına Süleyman Soylu’nun yerine Ali Yerlikaya’nın atanmasının ardından yapılan operasyonlar da bu iddiaları haklı çıkaracak örnekler sunuyor. Son aylarda çok sayıda uluslararası suç örgütü lideri, yöneticisi ve üyesi başta İstanbul olmak üzere çeşitli kentlerde yakalandı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı) tarafından kırmızı bültenle aranan ve Belçika’da uyuşturucu ticareti yapan İngiltere vatandaşı Muhammed Zakir Miah ile Vietnam’da ağır yaralama suçundan aranan Çin vatandaşı Chen Xuefeng’in (Çen Şufeng) İstanbul’da yakalandığını açıkladı. Sonuç olarak, ifade özgürlüğü başlığındaki en sorunlu suç tiplerimizden olan terörün propagandası sorununu bu maddenin de çözmeyeceği kanaatindeyim. Zaten, yapalım bir kanun hemen çözülsün düşüncesi baştan faydasız, ama o başka konu. Ama mahkemelerce verilen kararlarda pek bir değişiklik olmadı. Yine çok basit ifadelere, herhangi bir cebir ve şiddet propagandası yapmayan basın açıklamalarına, sloganlara, cenaze törenlerine cezalar yağmaya devam etti. Yüzlerce içtihadında derece mahkemelerine “cebir ve şiddet övme yoksa ifade özgürlüğüdür, ceza verilmesi yanlıştır” kararları verdi. Akdeniz, sorunun çözülmesi için yapısal olarak zihniyetin değişmesi ve Türkiye’nin tekrardan inandırıcı şekilde demokratikleşme sürecine girmesi gerektiğini kaydetti.

4.8 Herhangi bir zamanda ve hiçbir uyarı ve ihtara gerek olmaksızın TRT, uygun gördüğü takdirde ve hiçbir gerekçe göstermeden İnternet Sitesi’nin kullanımını veya erişimini engelleyebilir. 3.2.3 E-posta/e-mail sağlayıcılar dışında (Yahoo, Hotmail, Gmail, vb.) kurumsal olmayan kişisel sitelere, bloglara ya da tanınmayan alanlara, e-posta/e-mail adresi ve şifreler kesinlikle girilmemelidir. 3.2 TRT, İnternet Sitesi’nde güvenlik için gerekli tedbirleri almaya özen göstermiştir. Bu nedenle, sistemde düzenli olarak güvenlik testleri yapılmakta ve herhangi bir güvenlik açığına izin vermemek için çaba gösterilmektedir. Buna rağmen, zaman zaman Kullanıcı profillerine korsan olarak girilmesi söz konusu olmaktadır. Güvenlikle ilgili bir sorunla karşılaşılmaması için aşağıdaki güvenlik önlemlerine de uyulmalıdır. 2.3 Yasal temsilciler, reşit olmayanlara ait verilecek bilgilerin doğruluğundan sorumludur. İş bu bilgilerin yanlış, eksik hatalı olması ve/veya güncel olmaması halinde ortaya çıkabilecek hak kayıpları da dâhil tüm zararlardan yasal temsilciler sorumludur. Kullanıcılar, İnternet Sitesi’ne girmek ve bağlanmak için gerekli ekipman veya yardımcı servisleri edinmekten ve bunları korumaktan sorumludur. Kullanıcılar, servislerin kullanımı için gerekli, modemler, bilgisayar donanımı, yazılım, uzun ya da kısa mesafe telefon servisleri, herhangi bir sınırlama olmadan, bilumum gerekli cihaz ve ekipmanı bulundurmakla yükümlüdür. Kullanıcı bu gibi ekipmanların veya yardımcı servislerin, servislerle uyumlu olması güvencesinden sorumludur. Kullanıcı, İnternet Sitesi’nin tasarımında ve veri tabanı oluşturulmasında kullanılan ve her hakkı TRT’ye ait olan yazılımı kopyalayamaz, kullanamaz veya internet sitesi şifrelerini haksız olarak ele geçiremez yahut siteyi hackleme amacıyla herhangi bir girişimde bulunamaz.

Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesine ilişkin karara sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir. Sınai Mülkiyet Kanunu’nda yer alan düzenlemeler karşısında, marka hakkının bir fikri mülkiyet hakkı olup, mutlak hak niteliği taşıdığı ve malvarlığına dair unsurlardan olduğu ortadadır. 5651 sayılı Kanun’da koruma altına alınan “kişilik hakları” ise kategorik olarak şahıs varlığına dair haklarındandır. İtiraz kanun yolu, tüm koruma tedbirleri ve bu arada erişimin engellenmesi kararı açısından da uygulanan, kararı veren Sulh Ceza Hakimliğinden sonraki sıra numaralı hakimliğin itirazı incelediği bir kanun yoludur. Sulh Ceza Hakimliği’nin erişimin engllenmesi kararına itiraz, İstanbul 2. Bu karar, erişim sağlayıcısına bildirilerek gereğinin yerine getirilmesi istenir. İçeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereği, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren “dört saat” içinde yerine getirilir. İnternet üzerinden yapılan yayınların düzenlenmesi, hukuka aykırı içeriklerin kaldırılması ve internet sitelerine erişimin engellenmesine dair temel kurallar 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” ile düzenlenmiştir. Erişim engeli kararlarının Türkiye’de ifade ve basın özgürlüğünü ihlal ettiğine ilişkin en somut tespit ise AYM’den gelmişti. İnternet haber sitelerindeki bazı haberlere erişim engeli kararları getirilmesi üzerine Cumhuriyet, Birgün, Diken, Gazete Duvar gibi bazı yayın organlarının başvurusu üzerine AYM, 27 Ekim 2021 tarihinde ifade ve basın özgürlükleri ile etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar verdi.

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hâkim tarafından, başvuranın adının bu madde kapsamındaki karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilir. Kararda, Birlik tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı gösterilir (5651 sayılı Kanun m.9/10). Pasaport Kanunu’ndaki ikinci değişiklik genel olarak KHK’lılara ilişkin. Diyor ki, şu şu tarihli KHK ile pasaportu iptal edilenlerden; takipsizlik kararı alanlar, beraat edenler, davanın reddine veya düşmesine karar verilenler, cezasını çekenler ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenlere pasaport verilebilir, ama hakkında idari ya da adli soruşturma veya kovuşturma olmayacak. Öncelikle, bir kişinin seyahat hürriyeti ancak hakim kararıyla kısıtlanabilir. Yani idari bir makamın sizin pasaportunuzu iptal etmesi, size pasaport vermemesi gibi bir yetkisi yok.

E madem doğrusu bu, “Bizimkiler yapınca neden itirafname oluyor? Maddeleri incelerken anlatmaya çalıştığım gibi yöntemleri, hukuk ahlakı gereği dürüst bir niyetle siyasal iktidarı sınırlandırma faaliyeti değil. Öyle olsaydı anayasal bir hakkın (seyahat özgürlüğü) kullanımına ilişkin bir düzenlemeyi yine anayasaya aykırı bir yolla yapmazlardı. Hakiminde, savcısında, polisinde hiçbir hak bilinci yaratmayan, ömrü kısa siyasal tartışmalara kurban olabilecek sığlıkta ifade özgürlüğü düzenlemeleri yapmazlardı. Dünyanın en büyük adliyelerinde dosya koyacak yer bulamıyoruz diye yargılamasız ceza verme yetkisi yaratmazlardı. Bu beyanın nasıl alınacağına dair düzenlemede iyi niyetli denilebilecek bazı değişiklikler yapılmış.

• Özetle, 5651 sayılı Kanun kapsamında İnternet ağı yoluyla yapılan yayınlarda korunan temel hak olan “kişilik hakkı” ile malvarlığı haklarından olan “marka hakkının” ihlali veya bu haklara yapılan saldırı fiillerinin de birbirinden ayırt edilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
• Sermayenin hareket özelliklerinin siber alanı ilgilendiren hukuksal düzenlemelere etkisi, esnekliğin artması, hesap verilebirlirlik ve denetimin azalması, yumuşak hukuk, sözleşme ve kod gibi düzenlemelerin yaygınlaşması, son kullanıcıların hak sahiplerinden tüketicilere dönüşmesi, bu dönüşümün sadece usule değil aynı zamanda esasa dair olması bu neticeler arasındadır.
• Rapora göre, 2018 yılı sonu itibarıyla Türkiye’den toplam 347 bin 445 alan adı erişime engellendi.
• İnternet ortamında yapılan yayınlar vasıtasıyla suç işlendiğine dair “yeterli şüphe” oluştuğunda içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verilebilir.

Kullanım Koşullarının, herhangi bir hükmünün yasal mercilerce iptali, geçersiz veya uygulanamaz olması halinde, diğer hükümlerin yürürlüğü ve uygulanması etkilenmez, diğer hükümler aynı şekilde geçerliliğini koruyacaktır. 6.4 İnternet Sitesi’nin belirli yerlerinde bölüme özgü farklı kurallar ve yükümlülükler belirtilebilir. Bu bölümleri kullanan kişi ve kuruluşlar peşinen ilgili kuralları kabul etmiş sayılır. 3.2.4 Ortak bilgisayar kullanılıyorsa (işyeri veya internet cafe), İnternet roku bet‘ne giriş yaptıktan sonra sağ üst bölümünde bulunan ve güvenli çıkış anlamına gelen “Çıkış” bağlantısına tıklamadan çıkılmamalıdır. Tarayıcıyı kapatmak yerine bu yöntemi kullanmak, daha sonra aynı bilgisayarı kullanarak İnternet Sitesi’ne giriş yapacak kişinin Kullanıcıların sayfasına erişmesini engelleyecektir. Konuyla ilgili TRT tarafından her zaman yeni bildirimlerde bulunulabilir. 1.11.Kullanıcı, İnternet Sitesi’nden yararlanırken, Türk Ceza Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, Sınai Mülkiyet Kanunu, Türk Borçlar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri ile İnternet Sitesi ’nde TRT’nin yayımlayacağı her türlü duyuru ve bildirimlere uymayı kabul eder. Kullanıcı, İnternet Sitesi’nin herhangi bir açığından (teknik, vs.) faydalanarak, siteye ve/veya TRT’ye zarar veremez, haksız bir menfaat sağlayamaz, İnternet Sitesi’ni ve içeriklerini kötüye kullanamaz. Kara para aklamanın son dönemde artan bir olgu olmadığını belirten vergi uzmanı Ozan Bingöl ise iki yıl önce de kara paranın aynı yoğunluk ve hacimde olduğunu, ancak son dönemdeki operasyonların kara para ve aklama faaliyetlerini görünür kıldığını düşünüyor. Varlık barışı, gerçek ve tüzel kişilerin yurt içi ve yurt dışındaki varlıklarını Türkiye’de kayıt altına alması ve bunun karşılığında da bazı imtiyazlardan faydalanması anlamına geliyor. Furkan Sezer, “varlık barışı”nın da kara para sahiplerinin önce vatandaşlık aldığı ve devamında kara parayı Türkiye’ye getirerek finansal sisteme soktuğuna dair gözlemler olduğuna işaret ediyor.